ประเพณีการจัดงานศพวันแรก

งานศพในสังคมไทยถือเป็นพิธีกรรมสำคัญที่สะท้อนความผูกพัน ความกตัญญู และการแสดงความเคารพต่อผู้ล่วงลับอย่างลึกซึ้ง โดยเฉพาะในวันแรกของการจัดงาน ซึ่งมักเต็มไปด้วยบรรยากาศแห่งความอาลัย บทความนี้จะพาไปรู้จักแต่ละขั้นตอนที่เกิดขึ้นในวันแรกของงานศพ ตามประเพณีไทยที่ยังคงสืบสานกันมาช้านาน

1. การรดน้ำศพ: พิธีแห่งการอำลาครั้งสุดท้าย

หลังจากญาติได้รับศพจากโรงพยาบาลแล้ว ศพจะถูกนำมายังบ้านหรือวัดเพื่อประกอบพิธี รดน้ำศพ ซึ่งเป็นขั้นตอนที่ผู้ร่วมงานจะได้แสดงความอาลัยต่อผู้ตายอย่างใกล้ชิด
ในพิธีนี้ ศพจะถูกจัดให้นอนบนเตียงหรือลงโลงแบบเปิดฝา แขนของผู้เสียชีวิตจะถูกวางพาดไว้ด้านบน มือประนม และมีภาชนะรองรับน้ำรด

ผู้ร่วมงานจะรดน้ำที่มือของผู้ล่วงลับ โดยใช้ขันน้ำเงินและพานรอง น้ำที่ใช้มักเป็นน้ำอบน้ำปรุงหอม เพื่อแสดงความเคารพและอำลาอย่างสุภาพ โดยเริ่มจากญาติสนิทก่อน แล้วจึงต่อด้วยแขกคนอื่น ๆ ต่อแถวรดน้ำอย่างเป็นระเบียบ

⸻

2. การบรรจุศพลงในโลง: ความเรียบร้อยก่อนการสวด

หลังเสร็จพิธีรดน้ำศพแล้ว เจ้าหน้าที่หรือญาติจะช่วยกันนำร่างของผู้ล่วงลับบรรจุลงในโลงศพอย่างนุ่มนวลและเคารพ บางครอบครัวอาจใส่ของใช้ส่วนตัว หรือสิ่งของที่ผู้เสียชีวิตรักลงไปในโลงด้วย
การปิดฝาโลงมักทำอย่างเรียบง่าย เงียบสงบ และเต็มไปด้วยความอาลัย โดยมีพระสงฆ์หรือผู้นำพิธีสวดบทกรวดน้ำเพื่อส่งบุญกุศลให้ผู้วายชนม์

⸻

3. การแต่งดอกไม้: การประดับความอาลัยด้วยความงาม

โลงศพและพื้นที่รอบศาลาวัดจะถูกตกแต่งด้วยดอกไม้สด เช่น ดอกเบญจมาศ ดอกลิลลี่ ดอกกุหลาบ หรือกล้วยไม้ ซึ่งมีความหมายถึงความบริสุทธิ์ สงบ และการจากไปอย่างสง่างาม
การแต่งดอกไม้นี้ไม่ได้มีเพียงจุดประดับเท่านั้น แต่ยังเป็นสัญลักษณ์แห่งความเคารพ ความรัก และการส่งผู้เสียชีวิตไปสู่ภพภูมิที่ดี

⸻

4. การมอบพวงหรีด: สื่อแทนใจจากผู้มาร่วมอาลัย

แขกที่มาร่วมงานมักเตรียม พวงหรีด มามอบให้แก่ครอบครัวผู้เสียชีวิต โดยพวงหรีดอาจทำจากดอกไม้สด ดอกไม้แห้ง หรือแบบรักษ์โลก เช่น พัดลม หนังสือ หรือสิ่งของที่นำไปใช้ประโยชน์ต่อได้
พวงหรีดจะถูกจัดวางรอบศาลาหรือรอบโลงศพ พร้อมป้ายชื่อผู้มอบ ซึ่งแสดงถึงความเคารพและความสัมพันธ์ที่มีต่อผู้เสียชีวิต

⸻

สรุป: ความงามของประเพณีและหัวใจของความอาลัย

วันแรกของงานศพแม้จะเต็มไปด้วยความเศร้าโศก แต่ก็เปี่ยมด้วยความรัก ความเคารพ และความผูกพันที่ผู้คนแสดงออกผ่านพิธีกรรมที่เรียบง่ายแต่ลึกซึ้ง ไม่ว่าจะเป็นการรดน้ำศพ การบรรจุศพ การตกแต่งดอกไม้ หรือการมอบพวงหรีด ล้วนเป็นการบอกลาอย่างสง่างาม และสื่อให้เห็นถึงคุณค่าของชีวิตและความกตัญญูในวัฒนธรรมไทย